نوآوری‌های شعر شیعی در گستره ادبیات فارسی از حیث محتوا و انواع ادبی قابل‌توجه است تا جایی که در تشخیص گونۀ ادبی یک اثر در این حوزه، باید اشراف نسبی به تاریخ ادبیات شعر شیعی داشت. پژوهشگران منظومه فارغ گیلانی را در زمره ادبیات حماسی عصر صفوی می‌دانند در این مجال کوشش شد تا با روش توصیفی تحلیلی ضمن تبیین خطای برخی از پژوهشگران در تشخیص نوع ادبی منظومه‌ای از فارغ گیلانی به این پرسشها پاسخ دهیم: برای تشخیص نوع ادبی یک اثر چه ملاحظاتی را باید درنظر داشت؟ مبتنی بر این ملاحظات منظومه فارغ گیلانی در ذیل کدام‌یک از انواع ادبی قرار می‌گیرد؟ بر اساس نتایج به دست آمده جهت تشخیص نوع ادبی یک اثر باید به این موارد توجه داشت: بررسی هم‌زمان ساختار و محتوای اثر، متمایز کردن گونه ادبی و وجه ادبی یک اثر، توجه داشتن به تحولات و دگردیسی ژانرها و گونه‌های ادبی در طول زمان. با در نظر گرفتن این موارد، بعد از پژوهش و بررسی بر روی اثر فارغ گیلانی مشخص گردید که این اثر در امتداد نوع ادبی «ولایت‌نامه» و البته با وجه حماسی است. ازاین‌رو منظومه فارغ گیلانی را می‌توان ولایت‌نامه‌ای حماسی نامید که ازنظر ساختار، محتوا و درون‌مایه با ولایت‌نامه‌های قبل از عصر صفوی شباهت دارد.
)