عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
چکیده
چکیده این مقاله بر آن است تا یکی از چهره‌های ادبیات دینی وتعلیمی و تعدادی از آثار او را در این نوعِ ادبی معرفی نماید. غالباً در ادبیات دینی و تعلیمی با پدیدآورنده‌ای حکیم یا عالم روبه‌رویم؛ اما معمولاً آثارِ این نوعِ ادبی مطرح‌تر از چهره‌های آن هستند و کمتر شاعری را به‌عنوان «ویژه‌سرا» در این گونه از ادبیات می‌توان سراغ کرد. علامه آیت الله سیدعلی‌بن‌محمدعلی میبدیِ‌یزدی آثار متعددی در حوزه‌ی ادبیات تعلیمی از خود به جای گذاشته است و ازاین‌جهت، به چهرهای ممتاز بدل گشته است. نُقل مجلس که پرهیزنامه‌ای است در علم اخلاق، به زبان فارسی و در قالب مثنوی، به‌همراه شش اُرجوزه به زبان عربی و در قالب مثنوی، شمه‌ای از هفتاد اثر علامه‌میبدی است که به‌طور ویژه در ادب دینی و بر بنیان تعلیمی سروده شده‌اند. در این مقاله، علاوه بر معرفی سراینده، این آثار نیز به‌نحو شایسته معرفی شده‌اند و ویژگی‌های هر اثر به‌همراه توضیح کارکرد آن‌ها در ادب تعلیمی به قلم آمده است. معرفی چهرهای خاص و چند اثر ویژه در ادبیات دینی و تعلیمیْ هدف غایی این مقاله بوده است که به‌شیوه‌ی توصیفی‌تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به انجام رسیده است. چاشنی‌گیری این سروده‌ها از دقیقه‌های معرفت دینیْ آن‌ها را در یک سلک و یک سبک درآورده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد باتوجه‌به شیوه‌ی استدلالی و حکمی سراینده و پیوند با منابع قرآنی وروایی و نیز استفاده از اندکی لحن مطایبه‌آمیز، کارکرد آموزندگی آثار بسیار بالاست. کلیدواژه‌ها: ادبیات دینی، ادبیات تعلیمی، علامه‌میبدیِ‌یزدی، نُقل مجلس، ست اراجیز.
)