درآمدی بر آئین منقبت‌خوانی در کابل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

منقبتخوانی، از آیین‌‌های مذهبی شیعیان در افغانستان است که از دیرباز تاکنون در اعیاد مذهبی و روزهایی خاص از هفته، و روز نوروز با هدف حفظ شعائر دینی و مذهبی و ترویج معارف اهل بیت (ع)، ‌زنده نگه‌داشتن ارزشها و آموزه‌های اعتقادی شیعه برگزار می‌‌‌شود. پیشینۀ این آئین در افغانستان به سده‌ها پیش و دوره‌ی تیموریان هرات می‌رسد. اما شکل امروزی آن متأثر از دوره صفویه و افشاریه است که در راستای سیاست این دو سلسله حکومتی گروه هایی از قزلباشان همراه با کارگزاران حکومتی به کابل و قندهار و برخی مناطق مرکزی افغانستان وارد و مستقر شدند. امروزه هم قزلباشان پیشکسوت و سرآمد اجرای این آئین شیعی در مناطق مختلف افغانستان از جمله کابل هستند. به تأسی از آنان دیگر گروه‌های شیعیان، از جمله هزاره‌ها هم اهتمام بسیار به برپایی آن دارند. در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی چگونگی برپایی مراسم منقبت خوانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. شیوه گردآوری دادهها، کتابخانهای و مصاحبه با افراد مطلع است. هدف ‌این نوشتار معرفی مجالس منقبت خوانی، میان شیعیان کابل است. در ضمن آن مناقب‌خوانی در شعر فارسی، پیشینه‌ی منقبت خوانی در افغانستان بررسی و چگونگی برپایی یک مجلس منقبت خوانی توصیف شده است. دستاورد مهم این نوشتار رسیدن به این نکته است که منقبت خوانی علاوه بر ترویج آموزه‌های شیعی ستون فقرات پرورش و تربیت ادبیات درجه یک اوزان عروضی و قدمایی و نیز عامل ماندگاری و رشد ادبیات فارسی در افغانستان با وجود سیاستهای ضد زبان فارسی حاکمیت سیاسی در افغانستان معاصر بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات